ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը հանդիպումից հետո ԶԼՄ ներկայացուցիչների համար հանդես են եկել հայտարարություններով:

Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևն իր խոսքում ասել է.

«Մեծարգո վարչապետ, թույլ տվեք շնորհակալություն հայտնել Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, որ ընդունել է իմ հրավերը և պաշտոնական այցով այցելել է Ղազախստան։ Այսօրվա այցն ունի առանձնահատուկ կարևորություն, պատմական կարևորություն, և մենք այսօրվա այցի քննարկումների ընթացքում անդրադառնում ենք մեր բոլոր նպատակներին։ Հայաստանը Ղազախստանի համար հանդիսանում է հուսալի և վստահելի գործընկեր, և մեր հարաբերությունները հիմնված են փոխադարձ բարեկամության և փոխադարձ հարգանքի վրա։ Հայաստանի և հայ ժողովրդի համար Ղազախստանը միշտ սերտ և մոտ երկիր է եղել, և մենք բարձր ենք գնահատում հայ ժողովրդի պատմությունը, հարուստ մշակութային ժառանգությունը և ավանդույթները։ Այդ արժեքների վրա մենք կառուցում ենք մեր բազմակողմ համագործակցությունը։

Մենք մտադիր ենք շարունակել զարգացնել փոխադարձ շահավետ համագործակցությունը։ Իմ պաշտոնական այցն անցած տարի Հայաստանի Հանրապետություն, դրա արդյունքները, ինչպես նաև այսօրվա այցի շրջանակներում բանակցությունների արդյունքները վկայում են այդ հարաբերությունների մասին։ Հայաստան-Ղազախստան հարաբերություններն ունեն ռազմավարական կարևորություն: Դրա շրջանակներում մենք համատեղ հայտարարություն ենք ստորագրել, և այս այցի շրջանակներում էլ ավելի են լավարկվել երկու երկրների միջև հարաբերությունները, նոր ճանապարհներ են բացվել, նոր փուլեր են բացվել համագործակցության համար:

Այդ առիթով թույլ տվեք ընդգծել մեծարգո պարոն Նիկոլ Փաշինյանի դերակատարումը՝ հանուն Հայաստան-Ղազախստան հարաբերությունների զարգացման:

Մեծարգո պարոն վարչապետ, Դուք միջազգային հանրությանը հայտնի եք որպես ուժեղ առաջնորդ, հեռատես առաջնորդ և քաղաքական գործիչ: Հաշվի առնելով Ձեր դերը՝ այսօր ես մեծարգո վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին Ղազախստանի Հանրապետության բարձրագույն պարգևով եմ պարգևատրել։ Այս քայլը հանդիսանում է նշան մեր երկրների միջև բարեկամության, ինչպես նաև վկայում է այն մասին, որ մենք ձգտում ենք հետագայում նույնպես խորացնել մեր փոխադարձ կապերը։

Ես բարձր եմ գնահատում այսօրվա բովանդակալի բանակցությունների արդյունքները: Մենք կիսվեցինք և առանձնահատուկ կարևորություն տվեցինք տարբեր հարցերի, փոխադարձ առևտրատնտեսության և ներդրումային համագործակցության թեմաներին, ինչպես նաև պայմանավորվեցինք քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի ընդլայնվի առևտրաշրջանառությունը: Անցած տարի ղազախական արտահանումը Հայաստան գերազանցել է 350 մլն դոլարը: Մենք էլ, իհարկե, ցանկանում ենք աջակցել Հայաստանի տնտեսությանը, և համաձայնել ենք կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի իրականացնենք ներդրումային համատեղ ծրագրեր, կոնկրետ քայլեր ձեռնարկենք, որպեսզի ընդլայնվեն և լավարկվեն բիզնես համայնքների միջև հարաբերությունները: Ինչպես գիտեք, ղազախա-հայկական աշխատանքային խումբը պետք է նպաստի այդպիսի փոխադարձ շահավետ ծրագրերի իրականացմանը։

Մենք կարող ենք զարգացնել մեր գործընկերությունը արդյունաբերության, տրանսպորտի, ենթակառուցվածքների, գյուղատնտեսության, թվայնացման, տրանսպորտի և այլ ոլորտներում: Այդ թվում՝ մենք առանձնահատուկ կարևորություն ենք տվել տրանսպորտային և տրանզիտ հնարավորություններին: Նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակը Հարավային Կովկասում հնարավորություն է ստեղծում, որպեսզի ամրապնդվի երկկողմ տարածաշրջանային համագործակցությունը։ Ղազախստանն աջակցում է Հայաստանի Հանրապետության նախաձեռնությանը՝ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին: Եվ մենք նաև ընդգծում ենք, որ հետաքրքրված ենք մասնակցել TRIPP՝ խաղաղության և բարգավաճման միջազգային «Թրամփի ուղի» նախագծին։ Այսպիսի նախագծերը, հյուսիս-հարավ նախագիծը, ինչպես նաև «Միջին միջանցքի» նախագիծը համապատասխանում են երկու երկրների շահերին: Հետևաբար՝ տրանսպորտային համագործակցությունը կբացի մեծ հնարավորություններ երկու երկրների համար։

Թույլ տվեք շնորհակալություն հայտնել նաև Ադրբեջանի ղեկավարությանը, որ հնարավորություն է տվել Հայաստանին ուղիղ առևտուր իրականացնել՝ օգտվելով Ադրբեջանի տարածքից: Այս տարվա նոյեմբերին Ադրբեջանի տարածքով Հայաստան է մատակարարվել ղազախական հացահատիկը, հացահատիկի առաջին տոննան։ Սա շատ կարևոր քաղաքական և տնտեսական նշանակություն ունի։ Մենք պայմանավորվել ենք ամրապնդել նաև մեր փոխգործակցությունը գյուղատնտեսության ոլորտում և ապահովել կայուն մատակարարումներ։ Այս ուղղությամբ աշխատելով՝ մենք համաձայնել ենք բոլոր անհրաժեշտ քայլերը ձեռնարկել: Հիմնական առաջադրանքներից մեկն էլ այն է, որպեսզի ուղիղ չվերթներ հաստատվեն Երևանի և Աստանայի միջև: Այս կապակցությամբ մենք ունենք կոնկրետ պլաններ, և հուսով եմ, որ մոտակա ժամանակներում արդեն համապատասխան քայլեր կձեռնարկվեն:

Ինչ վերաբերում է արհեստական բանականության թեմային, դա նույնպես շատ կարևոր է Ղազախստանի համար, որովհետև Ղազախստանում թվայնացումը շատ արագ և դինամիկ է զարգանում: Այդ առումով, Հայաստանը նույնպես էական հաջողությունների է հասել: Այս ոլորտը հանդիսանում է նոր լոկոմոտիվ, որը հնարավորություն կտա խթանել երկու երկրների տնտեսության զարգացմանը: Մենք համաձայնության ենք եկել փոխանակել մեր փորձը, երբ խոսքը գնում է արհեստական բանականության, տեխնոլոգիաների և թվայնացման մասին։ Մենք նաև խոսել ենք համատեղ ծրագրերի իրականացման մասին: Մեծարգո պարոն Փաշինյանի հետ միասին ուրախ կլինենք ծանոթանալ տարածաշրջանում մի մեծ ՏՏ ոլորտի հանգույցին: Մյուս տարի կստեղծվի «Թումո Աստանա» կազմակերպությունը:

Նաև կրթության ոլորտում քննարկել ենք զարգացման հիմնական ուղղությունները: Ուսանողների փոխանակման համար միջկառավարական համաձայնագրեր ենք ստորագրել, որոնք շատ կարևոր են նույնպես: Երկու երկրների միջև մեծ է պոտենցիալը նաև համագործակցելու առողջապահության ոլորտում: Մենք համաձայնեցրել ենք անցկացնել Հայաստանում` Ղազախստանի, Ղազախստանում` հայկական բժշկության օրեր:

Նաև, իհարկե, քննարկել ենք հարցեր, երբ խոսքը գնում է մշակութային, մարդասիրական հարցերի մասին։ Անցած տարի Աստանայում անցկացվեցին հայկական մշակույթի օրեր: Այս տարի նույնը կազմակերպվել է նաև Երևանում: Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաքում բացվել է պուրակ մեծն մտածող Աբայի անունով: Իսկ այսօր Աստանայում բացվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի անվան փողոցը: Այսպիսով՝ մենք արտահայտում ենք մեր երկու ժողովրդների հոգևոր սերտությունը: Սա արտահայտում է հարգանք մեր երկու երկրների ազգային գործիչների նկատմամբ:

Հարգելի տիկնայք և պարոնայք, այսօր կարծիքներ ենք փոխանակել նաև տարածաշրջանային և միջազգային հարցերի շուրջ: Մենք ընդգծել ենք, որ մեր դիրքորոշումները տարբեր բարդ հարցերի շուրջ համընկնում են: Մենք ձգտում ենք ամրապնդել այս պահին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ջանքերը, նախագահ Դոնալդ Թրամփի դերը նույնպես հաշվի առնելով և նրա պլանը հաշվի առնելով, որը ես նույնպես աջակցում եմ, այն քայլերը, որոնք ձեռնարկվում են հանուն արդյունքների հասնելու: Այդ իսկ իմաստով Ղազախստանը նաև բարձր է գնահատում Հայաստան-Ադրբեջան ջանքերը՝ ուղղված հարաբերությունների կարգավորմանը: Մենք ցանկանում ենք, որ այդ գործընթացը միայն լավ շարունակություն ունենա և մենք միշտ ուրախ կլինենք աջակցել այդ գործընթացին։ Եվս մեկ անգամ այսօրվա բանակցությունների ընթացքում դա հաստատեցի և այդ կապակցությամբ ցանկանում եմ ընդգծել մեծարգո պարոն վարչապետի պատմական դերը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հանուն կայուն խաղաղության ։

Մեծարգո պարոն վարչապետ, Ձեր հեռատես քայլերը, Ձեր խիզախ քայլերը՝ հանուն կայունության և խաղաղության Հարավային Կովկասում, արժանի են գովասանքի: Ձեզ հաջողություն եմ մաղթում այս շատ պատասխանատու աշխատանքում՝ հանուն Հայաստանի զարգացման, հանուն ձեր երկրի միջազգային հարթակներում հեղինակության բարձրացման: Ձեր բոլոր նախաձեռնություններին հաջողություն եմ մաղթում: Ղազախստանը պատրաստ է աջակցել Ձեզ, հայ ժողովրդին այս ճանապարհին: Թող Հայաստան-Ղազախստան հարաբերություններն էլ ավելի ամրապնդվեն»:

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր խոսքում ասել է.

«Մեծարգո պարոն նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաև, նախ թույլ տվեք ևս մեկ անգամ արձանագրել, որ ինձ համար մեծ պատիվ է արժանանալ եղբայրական Ղազախստանի բարձրագույն պարգևին: Այդ որոշումը կայացված տեսնել Ձեզ նման փորձառու պետական, քաղաքական գործչի և դիվանագետի կողմից և այդ պարգևը ստանալ Ձեզնից, իհարկե, պարտավորեցնող է, և ես երախտապարտ եմ նման գնահատականների համար։ Դուք մի մարդ եք, ով ժամանակակից միջազգային քաղաքականության մեջ շոշափելի ներդրում է ունեցել, և իրադրությունը տեսնել Ձեր գնահատականի տեսակետից, իհարկե չափազանց կարևոր է, որովհետև ցանկացած զարգացում ցանկացած պարագայում միշտ գնահատման և վերագնահատման անհրաժեշտություն ունի, որովհետև ամեն դեպքում ցանկացած որոշում նաև հետագա սպասարկման և զարգացման կարիք ունի։

Երբ ես Վաշինգտոնից վերադարձա 2025 թվականի օգոստոսի 8-ի Խաղաղության գագաթաժողովից` հարկ համարեցի զանգահարել և Ձեզ անձամբ տեղեկացնել տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին: Դա նաև իմ գնահատանքի արտահայտությունն էր այս ընթացքում անձամբ Ձեր ցուցաբերած աջակցության համար և Ղազախստանի ցուցաբերած աջակցության համար: Ուզում եմ հիշեցնել նաև, որ Ղազախստանը շատ կարևոր մի ժամանակահատվածում Ալմա-Աթայում մեր երկրների արտաքին գործերի նախարարներին հանդիպման հարթակ տրամադրեց, և այդ խոսակցությունը, այդ բանակցությունները շատ կարևոր էին հետագա զարգացումների համար։ Նաև գաղտնիք չէ, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հաստատված խաղաղությունը հիմնվում է Ալմա-Աթայի հռչակագրի վրա, որը, իհարկե, տվյալ դեպքում ունի շատ կոնկրետ քաղաքական նշանակություն և ունի խորհրդանշական նշանակություն։ Ես շատ ուրախ եմ և մեծ պատիվ է ինձ համար, որ մենք, ահա, այսպիսի միջավայրում ունենում ենք այս պաշտոնական այցը, որի արդյունքներով Հայաստանի և Ղազախստանի միջև հարաբերությունները հասնում են ռազմավարական գործընկերության կետի, ինչը, իհարկե, նոր ցատկուղի է մեր հետագա հարաբերությունների զարգացման համար։

Վաշինգտոնի հռչակագրի արդյունքներով մենք հիմա կենտրոնացած ենք «Թրամփի ուղի» նախագծի իրականացման վրա և Միացյալ Նահանգների հետ շատ ակտիվ բանակցային գործընթացում ենք, որպեսզի կոնկրետացնենք և համաձայնության հասնենք իրավական շրջանակի և կարգավորումների շուրջ։ Ինչպես գիտեք, հիմնական և սկզբունքային հարցերը Վաշինգտոնի հռչակագրի արդյունքներով որոշված են, համաձայնեցված են, և Հայաստանը և Ադրբեջանը միմյանց համար իրենց կապուղիները բացում են ներքին, այսինքն՝ Հայաստանի տարածքով Ադրբեջանից դեպի Ադրբեջան, Ադրբեջանի տարածքով Հայաստանից դեպի Հայաստան, երկկողմ հաղորդակցության և միջազգային հաղորդակցության համար: Եվ Վաշինգտոնի հռչակագրի համաձայն, այդ ամենը տեղի է ունենալու երկրների տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության, իրավազորության և փոխադարձության հիման վրա:

Իհարկե, Հայաստանը և Ադրբեջանն Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա ճանաչել են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, ինքնիշխանությունը: Ուզում եմ ընդգծել, որ նաև Վաշինգտոնում նախաստորագրվեց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների հաստատման մասին համաձայնագիրը, որտեղ նույնպես Ալմա-Աթայի հռչակագիրն ունի բազային սկզբունք: Եվ այդ համաձայնեցված և նախաստորագրված տեքստում Հայաստանը և Ադրբեջանն ընդգծում են, որ հիմնվելով այն ըմբռնման վրա, որ նախկին խորհրդային երկրների հանրապետությունները դարձել են անկախ պետություններ և նրանց միջև ադմինիստրատիվ սահմանները վերածվել են պետական սահմանների, այս հենքի վրա երկու երկրները ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, ինքնիշխանությունը, քաղաքական անկախությունը, արձանագրում են, որ միմյանց նկատմամբ չունեն տարածքային պահանջներ և պարտավորվում են միմյանց նկատմամբ տարածքային պահանջներ չբարձրացնել նաև ապագայում։

Սա, իսկապես, շատ ամուր հենք է տևական, կայուն և հուսալի խաղաղության համար, և մենք, իհարկե, առաջիկայում պետք է ջանքեր գործադրենք խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման և վավերացման համար։ Իհարկե, մինչ այդ մենք այսօր արդեն աշխատում ենք «Թրամփի ուղի» նախագծի վրա, որը, կարծում եմ, էականորեն մեծացնելու է նաև Հայաստանի և Ղազախստանի միջև երկկողմ տնտեսական գործակցության հնարավորությունները, ինչպես նաև մեծացնելու է թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ղազախստանի արտահանման պոտենցիալը, Հայաստանի դեպքում՝ դեպի արևելք, Ղազախստանի դեպքում՝ դեպի արևմուտք: Եվ մենք, իհարկե, շատ ուրախ ենք, որ Ղազախստանն ամենաբարձր` բարձրագույն մակարդակով հետաքրքրություն է ցուցաբերում այս նախագծի նկատմամբ, որը իհարկե, բաղկացած է լինելու երկաթուղային հաղորդակցությունից, խողովակաշարերից, էլեկտրահաղորդման գծերից, մալուխներից և նաև ավտոտրանսպորտի համար նախատեսված ենթակառուցվածքները Հայաստանը և Ադրբեջանը պատրաստակամություն են ցուցաբերել տրամադրել միմյանց։

Մեծարգո պարոն նախագահ, ուզում եմ ընդգծել, որ մեր հարաբերությունների այս նոր ակտիվությունը և դինամիկան 2024 թվականին Հայաստանի Հանրապետություն Ձեր ունեցած պաշտոնական այցի արդյունք են, որը շատ կարևոր և առանցքային նշանակություն ունեցավ: Այդ այցը նոր լիցք հաղորդեց մեր հարաբերություններին: Եվ, ահա մենք ունենք կոնկրետ արդյունքը, մեր հարաբերությունները վերաճել են և վերաճում են նոր մակարդակի։

Շատ կարևոր եմ համարում, Դուք ընդգծեցիք և մենք էլ այդ ազդակները տեսնում ենք, որ Ղազախստանում Հայաստանի նկատմամբ զբոսաշրջային հետաքրքրությունն աճում է, և ես ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Ձեզ, որ Դուք այդ նախաձեռնությունը ցուցաբերում եք, որպեսզի մեր երկրների միջև ուղիղ ավիաչվերթներ տեղի ունենան։

Իհարկե, պարոն նախագահը մի ևս շատ կարևոր գաղափար առաջ քաշեց: Խոսքը վերաբերում է ուսանողների փոխանակման ծրագրերին: Դա նույնպես մի գործոն է, որը մեր հարաբերությունները կզարգացնի բոլոր մակարդակներում: Մենք շատ ուրախ ենք և անհամբերությամբ ենք սպասում Ղազախստանում «Թումո» կենտրոնի բացմանը: Իհարկե, բարձր տեխնոլոգիաների և արհեստական ինտելեկտի ոլորտում մեր հարաբերությունների խորացման նոր հնարավորություններ են ստեղծում: Ես պարոն նախագահին տեղյակ պահեցի, որ օգոստոսի 8-ի վաշինգտոնյան այցի արդյունքներով նաև Միացյալ Նահանգների հետ մի շարք փոխըմբռնման հուշագրեր են ստորագրել, որոնցից մեկը վերաբերվում է բարձր տեխնոլոգիաների և արհեստական ինտելեկտի ոլորտում համագործակցությանը: Եվ վերջերս Միացյալ Նահանգների Կառավարությունն արտահանման լիցենզիա է տրամադրել NVIDIA ընկերությանը, և Firebird ընկերության ներդրումային ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում է շուրջ 500 միլիոն դոլարի ներդրում իրականացնել Հայաստանի Հանրապետությունում։ Ես գիտեմ և նախորդ այցերի ընթացքում էլ առիթ ունեցել եմ տեսնել և համոզվել, որ Ղազախստանը բարձր տեխնոլոգիաների, թվայնացման ոլորտում շատ լուրջ հաջողություններ ունի, արդյունքները տպավորիչ են: Շնորհակալ եմ Ձեզ, որ աջակցում եք նաև այս ոլորտներում մեր երկրների միջև հարաբերությունների հետագա խորացմանը և զարգացմանը։

Ուզում եմ ասել, Ձեր թույլտվությամբ, պարոն նախագահ, արդեն առիթ ունեցա Ղազախստանի նախագահին հրավիրել մասնակցելու հաջորդ տարի աշնանը Հայաստանում կայանալիք կենսաբազմազանության COP 17 գագաթաժողովին: Ուրախ եմ արձանագրել, որ մեծարգո նախագահը կենսաբազմազանության ոլորտում ակտիվ հետաքրքրություններ ունի և շրջակա միջավայրի ակտիվ պաշտպանության դիրքերից է հանդես գալիս։

Իհարկե, բացի միջազգային հարթակներից, ինձ համար մեծ պատիվ է նաև Ղազախստանի նախագահին, հարգելի Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևին հրավիրել պետական այցով Հայաստանի Հանրապետություն: Մեզ համար մեծ պատիվ կլինի Ձեզ պետական այցով ընդունել Հայաստանի Հանրապետությունում: Ես համոզված եմ, երբ այդ այցը տեղի ունենա, մենք կկարողանանք արձանագրել, որ ընթացիկ այցի արդյունքներով արդեն իսկ մեր հարաբերությունները հասել են նոր կետի և նոր օրակարգ ձևակերպելու, այդ օրակարգը ակտիվորեն իրականացնելու հնարավորություն և աշխատանքի տարածք կունենանք։

Կրկին ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Ձեզ, պարոն նախագահ, այս բարձր մակարդակի ընդունելության, բարձր գնահատանքի և ուղղակի մարդկային ջերմության համար:

Շնորհակալ եմ շատ»։