«Նոր չեն այն կետերը, որոնց մասին հայտարարում է վարչապետը, արդեն մի քանի տարի նա խոսում է իր կողմից ձևակերպված իրական Հայաստանի գաղափարախոսության մասին: Ընդհանուր առմամբ, այդ գաղափարը կարող է լինել ՀՀ-ի համար հետագա զարգացման և կենսագործունեության հիմք»,- Zarkerak.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանը:

Անդրադառնալով վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե Հայաստանի 4-րդ Հանրապետության հաստատումը հռչակում են որպես առաջիկա ռազմավարական անելիք՝ Ղևոնդյանը նշեց. «Սա ենթադրում է, որ պետք է լինի նոր Սահմանադրություն, որը պետք է բացարձակապես այլ իրականության վրա հիմնված լինի, բացարձակապես այլ առաջնահերթություններ սահմանի ՀՀ-ի համար և ՀՀ ժողովուրդը պետք է դրան քվե տա: Հայաստանի 4-րդ Հանրապետությունն իրականություն կդառնա միայն այն դեպքում, եթե այդ Սահմանադրությունն անցնի, իսկ թե որն է այդ Սահմանադրությունը՝ այս պահի դրությամբ դեռևս տեղեկություն չկա, դրա վրա դեռևս աշխատանքները շարունակվում են: Մինչև վերջնական տեքստը չլինի, հնարավոր չէ գնահատել հավանականությունը՝ արդյոք ՀՀ քաղաքացիները կհամաձայնեն նոր Սահմանադրությամբ ապրել, թե՝ ոչ»:

Խոսելով նաև հնչող քաղաքական շահարկումների մասին՝ քաղաքագետն ասաց. «Շահարկումների հիմքն է խնդրահարույց: Հարցն այն է, որ 3-րդ Հանրապետությունը՝ ըստ այդ շահարկողների, ձևավորվել և անկախացել է՝ հիմքում ունենալով Ղարաբաղյան հարցի հայանպաստ լուծումը, ինչը նշանակում է, որ փաստացի 4-րդ Հանրապետություն հայտարարելով՝ ՀՀ իշխանությունները Ղարաբաղյան հարցը թողնում են պատմության մեջ և այլ նպատակներ են սահմանում ՀՀ-ի համար: Կարծում եմ՝ այս մոտեցումը սխալ է, որովհետև ՀՀ-ն անկախացել է, որպեսզի հայ ժողովուրդը կարողանա ինքն իրեն տնօրինել և որպեսզի ունենա միջազգային իրավունքի սուբյեկտ պետություն, իսկ Ղարաբաղյան հարցի հայանպաստ լուծումը գործառույթներից մեկն էր, որը ժամանակավոր էր և հիմնարար չէր, ՀՀ անկախության հարցը դրա հետ փոխկապելը սխալ է: Նույն տրամաբանությունը կա իշխող քաղաքական ուժի մոտ, հայտարարելով, թե 3-րդ Հանրապետությունը կոնֆլիկտածին է եղել և խնդիրներ է ունեցել՝ փաստացի ընդունում է այդ մոտեցումը, որ 3-րդ Հանրապետության ձևավորումը Ղարաբաղյան հարցի լուծման արգասիքներից մեկն է, ինչը նշանակում է, որ 4-րդ Հանրապետութան ձևավորումը փաստացի ՀՀ-ին ազատելու է այդ կոնֆլիկտածին գործառույթներից: Նույնիսկ առանց 4-րդ Հանրապետություն հայտարարելու, կարելի էր հայտարարել, որ հրաժարվում են որոշ գործառույթներից, ինչպես օրինակ՝ Նիկոլ Փաշինյանն արդեն արել է՝ հայտարարելով, որ ՀՀ-ն չի շարունակում Ղարաբաղյան շարժումը: ՀՀ իշխանությունները կարծես թե գնում են դրան, որպեսզի չլինեն շահարկումներ՝ կրկին վերադարձնելու Հայաստանն այդ կոլֆլիկտածին գործընթացներին»:

Ըստ Ղևոնդյանի՝ հռչակման միջոցով կարելի է նպաստել խաղաղության հաստատմանը, փակել կոնֆլիկտային խնդիրները, ձևավորել նոր իրականություն և այլն, բայց խաղաղության հաստատումն ունի շատ ավելի կարևոր դրսևորումներ. «Դրանցից մեկն այն է, որ խաղաղության հաստատման համար անհրաժեշտ է տարածաշրջանում ունենալ որոշակի բալանս, դա չի վերաբերում միայն ռազմական ոլորտին, այլ վերաբերում է տնտեսական փոխհարաբերություններին, պետությունների միջև առկա փոխադարձ շփումների համակարգերին, ռեսուրսների համարժեք հնարավորությունների պահպանմանը: Կարծում եմ՝ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը տեղի է ունենալու մինչև նոր Սահմանադրության ընդունումը կամ մերժումը, իսկ ադրբեջանական կողմի անընդհատ խոսելը Սահմանադրության մասին՝ ընդամենն Ադրբեջանի ձեռքին գործիք է, որպեսզի այդ ստորագրումն իրականանցնեն իրենց համար ամենահարմար պահին»:

Ժողովրդի մոտ ճիշտ ընկալում ձևավորելու համար՝ ըստ Ռոբերտ Ղևոնդյանի, շատ մեծ աշխատանք կա անելու. «Նույնիսկ այն մեկ-մեկ ու կես տարին, որը նախատեսվում է մինչև նոր Սահմանադրության ներկայացումը՝ քիչ է լինելու, իշխանությունները չեն կարողանալու ընկալման աստիճանի հասցնել՝ ինչ է նշանակում 4-րդ Հանրապետություն, նոր Սահմանադրություն: Այստեղ հարցը հասնելու է վստահությանը, այսինքն՝ մարդկանցից շատերն ուղղակի վստահելով իշխանություններին գուցե գնան և կողմ քվեարկեն նոր Սահմանադրությանը և 4-րդ Հանրապետության հաստատման գաղափարին: Երկու խնդիր կա՝ ժամանակը և իշխանության կողմից գործողությունների իրականացման դանդաղկոտությունը»:

Խոսելով նաև առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին ՔՊ-ի շանսերի մասին՝ քաղաքագետն ասաց. «Կարելի է փաստել, որ ՔՊ-ն առաջին տեղն ապահովել է, չկա ՀՀ-ում որևէ քաղաքական ուժ, որը կարող է ՔՊ-ի հետ վիճարկել 2026 թվականի ընտրություններում առաջին տեղի հարցը, եթե ֆորս մաժորներ չլինեն: ՔՊ-ն ցանկանում է կրկին միանձնյա իշխանություն ունենալ և հենց առաջին փուլում 50 և ավելի տոկոս ստանալ, ինչի համար փորձում է հավաքել նաև այն հատվածների ձայները, որոնք որոշակիորեն կարող են ՔՊ-ին գնալ, բայց նաև հարակից ուժերն են հավակնում այդ ձայներին, այս դեպքում կոնկրետ արևմտամետների ձայներն են: Եթե 2021 թվականին դա ՔՊ-ին հաջողվեց Ռոբերտ Քոչարյանի հետդարձի վտանգի ֆոնին, այսինքն՝ մարդիկ ձայնը տվեցին ՔՊ-ին, որպեսզի հանկարծ Ռոբերտ Քոչարյանը չվերադառնա իշխանության, այս անգամ ՔՊ-ն փորձում է նույն մարդկանց ձայները հավաքել՝ որպես եվրոպամետ երևալով»,- նշեց Ղևոնդյանը և հավելեց, որ կոալիցիայի կամ երկրորդ փուլով 51 տոկոս և ավելին հավաքելու շանսերը շատ բարձր են: